Aktualności

Cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy w Polsce

Cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy w Polsce

Przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ustalają zakaz wykonywania przez cudzoziemców pracy na terytorium RP. Nie mniej jednak ten zakaz nie ma charakteru bezwzględnego. Dalsze przepisy szczególne ustawy określają zamknięty katalog kategorii cudzoziemców które mogą uzyskać dostęp do polskiego rynku pracy. Te kategorie można podzielić na trzy grupy:

1. cudzoziemcy korzystający ze swobód rynku wewnętrznego UE (tj. dostęp do rynku pracy jest udzielany na mocy przepisów prawa unijnego),

2. cudzoziemcy, prawo do pracy których zależy od wydania aktu administracyjnego w indywidualnej sprawie (decyzji w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pracę, niektórych typów zezwolenia na pobyt, nadania statusu uchodźcy itd.), oraz

3. cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na mocy ustawy lub innych przepisów prawa.  

Poniższa lista obejmuje tylko niektóre, najczęściej spotykane w praktyce, przypadki dostępu cudzoziemca do rynku pracy w Polsce.

Cudzoziemcy korzystający ze swobód rynku wewnętrznego UE

Cudzoziemcy odnoszące się do danej kategorii mają prawo do wykonywania pracy na terytorium RP na podstawie przepisów unijnych lub porozumień międzynarodowych, których stronami są m.in. państwa UE. Ustawa nie nakłada na tych cudzoziemców obowiązek uprzedniego uzyskania zezwolenia na pracę lub wydania w stosunku do nich innego aktu administracyjnego potwierdzającego prawo do dostępu do rynku pracy w Polsce.

Do danej kategorii należą:

- obywatele państw członkowskich UE,

- członkowie rodzin pracownika-obywatela państwa członkowskiego UE (małżonkowie i zstępni poniżej 21 roku życia lub pozostający na utrzymaniu pracownika cudzoziemca oraz wstępni pracownika-obywatela państwa członkowskiego UE lub jego współmałżonka pozostający na jego utrzymaniu),

- obywatele państw członkowskich EOG i członków ich rodzin (analogicznie jak w przypadku obywateli państw członkowskich UE).

Cudzoziemcy, prawo do pracy których zależy od wydania aktu administracyjnego

W ramach tej obszernej kategorii cudzoziemców można wyodrębnić następujące grupy:

1) cudzoziemcy korzystający z ochrony na terytorium RP:

- posiadający status uchodźcy,

- którym udzielono ochrony uzupełniającej,

- posiadający zgodę na pobyt tolerowany,

- korzystający z ochrony czasowej.

Należy tu również wspomnieć cudzoziemców, których sprawa o udzielenie ochrony międzynarodowej nie została rozpoznana w terminie. Ci cudzoziemcy mogą wykonywać pracę na terytorium RP pod warunkiem uzyskania odpowiedniego zaświadczenia od Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców.  

2) cudzoziemcy którzy uzyskali zezwolenie na pracę i jednocześnie przebywający na terytorium RP na podstawie:

- wizy z wyjątkiem wizy turystycznej, a także wydanej w związku z korzystaniem z ochrony czasowej albo wydanej ze względów humanitarnych,

- odcisku stempla w dokumencie podróży cudzoziemca, potwierdzającym złożenie kompletnego wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt,

- zezwolenia na pobyt czasowy, oprócz zezwolenia na pobyt czasowy wydanego ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu na terytorium RP (w związku u obowiązkiem osobistego stawiennictwa przed polskim organem władzy publicznej albo gdy wymaga tego wyjątkowa sytuacja osobista cudzoziemca albo obecności cudzoziemca wymaga interes RP),

- na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen,

- na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen,

- w ramach ruchu bezwizowego.

Z powyższej listy wynika wyrażona w przepisach prawa polskiego zasada zgodnie z którą praca wykonywana przez cudzoziemca jest legalną tylko jeżeli cudzoziemiec przebywa w RP legalnie.

3) cudzoziemcy w stosunku do których wydano akt administracyjny inny niż wskazane w p. 1) lub 2), a mianowicie posiadający:

- zezwolenie na pobyt stały w RP,

- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,

- zezwolenie na pobyt czasowy i pracę,

- zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,

- zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa,

- zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej,

- dokument uprawniający do korzystania z mobilności krótkoterminowej naukowca,

- dokument uprawniający do korzystania z mobilności studenta.

Cudzoziemcy zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę na mocy ustawy lub innych przepisów prawa

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje także możliwość zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę dla cudzoziemców:

- posiadających zezwolenie na pobyt czasowy lub wizę krajową w celu prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych i ich małżonków,

- będących małżonkiem lub zstępnym obywatela polskiego lub cudzoziemca korzystającego z ochrony na terytorium RP, posiadających zezwolenie na pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE,

- posiadających zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu połączenia się z rodziną,

- posiadających ważną Kartę Polaka,

- pracowników zatrudnionych przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium UE lub EOG i czasowo delegowanych w celu świadczenia usług na terytorium RP.

Zezwolenie na pracę nie jest wymagane w również w przypadku kiedy pracodawca, przed rozpoczęciem przez cudzoziemca pracy, zarejestrował oświadczenie o powierzeniu wykonania pracy w powiatowym urzędzie pracy. Ten mechanizm został przewidziany tylko w stosunku do cudzoziemców będących obywatelami jednego z sześciu państw: Ukraina, Rosja, Białoruś, Armenia, Gruzja, Mołdowa.

Zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę są przewidziane nie tylko w ww. ustawie lecz także w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 kwietnia 2015 roku w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Są to m.in. następujące przypadki:

- cudzoziemcy będący nauczycielami języków obcych, wykonujących pracę w przedszkolach, szkołach i innych placówkach oświaty,

- cudzoziemcy będący stałymi korespondentami zagranicznych środków masowego przekazu, którym została przyznana akredytacja ministra ds. spraw zagranicznych,

- cudzoziemcy wykonujący indywidualnie lub w zespołach usługi artystyczne, wygłaszający referaty naukowe, sportowcy wykonujące pracę w związku z zawodami sportowymi, jeżeli te okoliczności trwają do 30 dni w roku kalendarzowym,

- cudzoziemcy będący studentami studiów stacjonarnych lub uczestnicy studiów doktoranckich,

- cudzoziemcy będący absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich,

- cudzoziemcy delegowani przez pracodawcę zagranicznego na terytorium RP na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym w celu wykonywania prac montażowych, konserwacyjnych lub naprawy dostarczonych urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, jeżeli pracodawca jest ich producentem, dokonania odbioru sprzętu wykonanego przez przedsiębiorcę polskiego, przeszkolenia pracowników pracodawcy polskiego będącego odbiorcą sprzętu, montażu i demontażu stoisk targowych i opieki nad nimi.

Zachęcamy przedsiębiorców polskich i zagranicznych do kontaktu z prawnikami naszej Kancelarii w kwestiach zatrudnienia i legalizacji pobytu cudzoziemców w Polsce: info@dudkowiak.com



Denis Ushakov

Prawnik

Denis Ushakov

Senior Counsel

Denis Ushakov

Kontakt:

ul. Rondo ONZ 1
00-124 Warszawa