Przedsiębiorcy chcący uzyskać zabezpieczenie swoich roszczeń w toku postępowania cywilnego, muszą uprawdopodobnić łączne spełnienie się dwóch przesłanek:
- istnienie dochodzonego roszczenia
- oraz posiadanie interesu prawnego w jego udzieleniu.
O ile pierwsza z nich nie stanowi dużego problemu, to uprawdopodobnienie posiadania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia może okazać się bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe jeżeli np. druga strona nie podjęła wyraźnych kroków w celu ukrycia lub wyzbycia się majątku (chociażby takich jak darowanie wartościowych składników członkom rodziny). Przedsiębiorcy pozostaje wtedy czekać na wydanie prawomocnego orzeczenia i liczyć na to, że uda się wyegzekwować zasądzoną kwotę. Oddalenie wniosku o ustanowienie zabezpieczenia zmniejsza więc szanse na realne odzyskanie należności nawet w przypadku wygrania sprawy.
W ramach walki z zatorami płatniczymi znowelizowano m.in. kodeks postępowania cywilnego, wprowadzając duże ułatwienie dla podmiotów wnoszących o zabezpieczenie powództwa. Od 1 stycznia 2020 roku uprawdopodobnienie posiadania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia nastąpi, jeżeli spełnione zostaną następujące warunki:
- zabezpieczenia zażąda powód,
- będzie on dochodzić należności zapłaty z tytułu transakcji handlowych w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych,
- roszczenie dotyczy transakcji handlowej o wartości nie więcej niż 75 000 zł (uwaga! chodzi o wysokość transakcji a nie wartość przedmiotu sporu, która może w praktyce być większa lub mniejsza),
- dochodzona należność pozostaje niespłacona przed ponad 3 miesiące licząc od dnia wymagalności.
Transakcje handlowe to dla przypomnienia umowy, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli są one zawierane w związku z wykonywaną działalnością przez przedsiębiorców, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych oraz inne podmioty wskazane w art. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych,
Prawodawca w projekcie ustawy podkreśla, że jest to rozwiązanie kompromisowe, które z uwagi na wprowadzony limit wysokości transakcji zabezpiecza interes powoda, ale chroni również pozwanego przed nadmierną uciążliwością zabezpieczenia.
Dodatkowo, żeby przyspieszyć rozstrzyganie o zabezpieczeniu w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, uprawnienie do wydawania postanowień w przedmiocie zabezpieczenia w sprawach o zabezpieczenie roszczeń pieniężnych nieprzekraczających siedemdziesięciu pięciu tysięcy złotych uzyskali referendarze sądowi.
Do postępowań zabezpieczających wszczętych przed dniem 1 stycznia 2020 r., w przypadku których przed tym dniem nie wydano postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia, stosuje się dotychczasowe przepisy.
Impulsem do wprowadzenia zmian legislacyjnych mających na celu usprawnienie zatorów płatniczych jest powszechna wręcz praktyka opóźniania się z regulowaniem transakcji handlowych, zwłaszcza wobec mniejszych kontrahentów. W uzasadnieniu ustawy nowelizującej wskazano, że 24% mikro przedsiębiorców otrzymuje zapłatę z opóźnieniem, które średnio trwa aż 3 miesiące i 12 dni.
