Dzień wolny za święto – wprowadzenie
Ustalenie jak postępować i jak rozliczyć się z pracownikiem w przypadku świąt ustawowych może sprawiać pracodawcom pewne trudności. W niniejszym artykule wskazujemy jakie są ustawowe święta w Polsce, kiedy pracownikom w Polsce przysługuje dzień wolny od pracy i jak rozliczyć się z pracownikiem kiedy święto przypada w sobotę oraz w niedzielę.
Święta – dni wolne od pracy
W Polsce, tak jak w każdym innym kraju, obowiązuje lista ustawowych świąt, które dla osób pracujących są dniami wolnymi od pracy. O ile to może to być oczywiste dla polskich pracodawców, tak dla pracodawców zagranicznych prowadzących swoją działalność na terenie Polski nie zawsze jest jasne, jakie święta są obchodzone w Polsce. Wobec czego poniżej przedstawiamy pełną listę świąt będących jednocześnie dniami wolnymi od pracy:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy (w 2023 r. – 9 kwietnia),
- drugi dzień Wielkiej Nocy (w 2023 r. – 10 kwietnia),
- 1 maja – Święto Państwowe,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek (w 2023 r. – 28 maja),
- dzień Bożego Ciała (w 2023 r. – 8 czerwca),
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.
Święto przypadające w tygodniu
Zgodnie z przepisami prawa pracy w Polsce, każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W sytuacji, gdy jedno z wyżej wymienionych świąt przypada w tygodniu pracownik jest zwolniony od świadczenia pracy w tym dniu. Oznacza to, że w danym dniu pracownik nie przyjdzie do pracy, a jego wymiar czasu pracy w danym miesiącu będzie niższy o 8 godzin.
Święto przypadające w sobotę
Inaczej ma się sytuacja, gdy ustawowe święto przypada w sobotę – co w 2023 r. będzie miało miejsce w przypadku święta 11 listopada, 2023.
Jeśli dla pracownika z reguły dzień ten jest dniem wolnym od pracy (dotyczy to pracowników pracujących od poniedziałku do piątku), to za ustawowe święto przypadające w sobotę będzie mu przysługiwał dodatkowy dzień wolnego. Wymiar czasu pracy pracownika, tak samo jak w przypadku ustawowych świąt przypadających w tygodniu, również ulegnie obniżeniu o 8 godzin.
Zwolnienie / urlop w trakcie święta
Pracownicy przebywający na zwolnieniu w trakcie święta przypadającego w sobotę nie mają prawa do dodatkowego dnia wolnego, podobnie jak pracownicy rozpoczynający zatrudnienie po święcie przypadającym w sobotę. Jeśli jednak zwolnienie lekarskie kończy się przed świętem lub rozpoczyna się tuż po święcie (np. kolejnego dnia) – pracownik zachowa prawo do dodatkowego dnia wolnego.
Święto przypadające w niedzielę
W przypadku ustawowych świąt przypadających w niedzielę – pracownik nie ma prawa do korzystania z dodatkowego dnia wolnego. W tym wypadku wymiar czasu pracy pracownika również nie ulegnie obniżeniu – zgodnie z wyżej wskazaną regułą z Kodeksu pracy.
Planowanie dnia wolnego za święto
Pracodawca może z góry wyznaczyć kiedy zostanie udzielony dodatkowy dzień wolny lub zapewnić pracownikom możliwość indywidualnego wnioskowania o dzień wolny. Dzień ten – niezależnie czy zostanie wyznaczony z góry przez pracodawcę czy też wybrany przez pracownika – powinien być udzielony w trakcie danego okresu rozliczeniowego (w przypadku pracowników, których wynagrodzenie jest rozliczane co miesiąc – w tym samym miesiącu).
W przypadku odgórnego wyznaczenia dnia wolnego przez pracodawcę z reguły pracodawcy decydują się na jego ogłoszenie w drodze zarządzenia lub obwieszczenia podanego do wiadomości pracowników w sposób zwyczajowo przyjęty w danym zakładzie pracy. Jeśli dzień ten zostanie wyznaczony przez pracodawcę z góry pracownik nie ma możliwości wnioskowania o zmianę dnia wolnego.
Nieudzielenie dnia wolnego
Pracodawca ma obowiązek udzielić dnia wolnego za święto przypadające w sobotę. Oznacza to, że nieudzielenie wolnego jest równoznaczne z naruszeniem podstawowych praw pracowniczych. W przypadku kontroli z inspekcji pracy taki pracodawca ryzykuje otrzymanie grzywny od 1 do 30 tys. złotych.
W przypadku, gdy umowa o pracę zostanie rozwiązana przed końcem danego okresu rozliczeniowego i pracodawca nie zdąży udzielić dnia wolnego pracownikowi, za święto przypadające w sobotę należy wypłacić temu pracownikowi regularne wynagrodzenie wraz ze 100% dodatkiem.
