Notarialne nakazy zapłaty
Rządowy projekt dotyczący między innymi zmiany w ustawie Prawo o notariacie wpłynął do Sejmu dnia 11 października 2022 roku i przewiduje również zmiany w ustawie Kodeks cywilny, ustawie Kodeks postępowania cywilnego, ustawie o księgach wieczystych i hipotece, ustawie o komornikach sądowych, ustawie Kodeks postępowania karnego oraz ustawie o ewidencji ludności.
Wśród najbardziej rewolucyjnych zmian wymienia się wprowadzenie nowej kategorii nakazu zapłaty.
Projekt stanowi, że na pisemny wniosek notariusz wydaje notarialny nakaz zapłaty obejmujący roszczenia w kwocie do 75 tys. zł, jeżeli zasadność dochodzonego roszczenia nie budzi wątpliwości, w szczególności, gdy dochodzone roszczenie udowodnione jest w dołączonym do wniosku:
1.dokumencie urzędowym;
2.zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3.wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.
Warto odnotować, że podstawowym wymaganiem jest udowodnienie roszczenia pieniężnego dokumentem. Projektowane wyliczenie jest jednak wyłącznie przykładowe. Co ciekawe, możliwość wydawania notarialnych nakazów zapłaty ograniczono ilościowo – miesięcznie notariusz może wydać nie więcej niż 200 takich nakazów.
Wniosek składa się na urzędowym formularzu, którego wzór zostanie określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości.
W notarialnym nakazie zapłaty nakazuje się osobie zobowiązanej, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu uiściła określone w nakazie zapłaty należności w całości wraz z kosztami za wydanie nakazu albo w tym terminie wniosła sprzeciw do notariusza. Projekt nie precyzuje, czy koszty za wydanie nakazu obejmują także koszty zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika.
Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki do wydania notarialnego nakazu zapłaty notariusz sporządza protokół o odmowie jego wydania, którego odpis doręcza wnioskodawcy. Odmowa wydania nakazu nie jest zaskarżalna.
Co ważne, jeśli osoba zobowiązana/dłużnik nie odbierze przesyłki zawierającej notarialny nakaz zapłaty, nakaz ten straci moc. Nie została przewidziana fikcja doręczenia, co powoduje, że dłużnik może bezkarnie unikać bezpośredniego odbierania przesyłek od notariusza. Może to spowodować bezskuteczność wyprowadzanej instytucji.
Utratę mocy notarialnego nakazu zapłaty spowoduje skuteczne wniesienie sprzeciwu przez dłużnika.
Klauzulę wykonalności notarialnemu nakazowi zapłaty nadawać będzie sąd rejonowy według ogólnej właściwości osoby zobowiązanej.
Projekt przewiduje ponadto, że złożenie wniosku o wydanie notarialnego nakazu spowoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia w stosunku do roszczenia objętego wnioskiem.
W projekcie nie ma też regulacji dotyczących kosztów takich nakazów zapłaty.
Ponadto, z projektowanych przepisów wynika, że odmowa wydania notarialnego nakazu zapłaty wyłącza możliwość złożenia kolejnego wniosku w przedmiocie tego samego roszczenia – wówczas wierzycielowi pozostaje droga postępowania sądowego.
Wnioski wieczystoksięgowe
Projekt przewiduje również alternatywę dla wniosków wieczystoksięgowych składanych do sądu rejonowego.
Notariusze mają zyskać uprawnienie do dokonywania wpisów własności nieruchomości związanych z ustanowieniem odrębnej własności lokali. Dotyczy to także ustanowienia i obciążenia odrębnej własności lokalu ograniczonymi prawami rzeczowymi, a także innymi roszczeniami związanymi z tym lokalem. Na wpis dokonany przez notariusza służy skarga do sądu, w którym prowadzona jest księga wieczysta.
Aktualnie czas oczekiwania na wpis w księdze wieczystej dokonywany tradycyjnie przez sąd rejonowy jest bardzo wydłużony.
Podsumowanie
Projektowane przepisy będą stanowić odrębną podstawę wydania nakazu zapłaty, niezależną od postępowań uregulowanych dotychczas w Kodeksie postępowania cywilnego. Wierzyciel zyska dodatkowy sposób na windykację należności w Polsce. Aktualne brzmienie projektowanych przepisów wprowadza jednak wiele furtek dla dłużników.
Celem zmian jest odciążenie sądów od rozpoznawania prostych i bezspornych spraw i przyspieszenie postępowań sądowych. Na szali stoi jednak konstytucyjne prawo do sądu, które poddaje w wątpliwość proponowane zmiany.
Aktualnie projekt jest w toku prac legislacyjnych.
