Zmiana prawa holdingowego w Polsce
W dniu 13 października 2022 r. w życie wejdzie uchwalona w polskim Parlamencie dnia 9 lutego 2022 r. nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, zwana powszechnie mianem prawa holdingowego.
Działalność grupy spółek
Ustawa wprowadza do polskiego systemu prawnego nową instytucję grupy spółek, która oznacza spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.
Spółka dominująca oraz spółka zależna, które uczestniczą w grupie spółek, kierują się obok interesu spółki interesem grupy spółek, o ile nie zmierza to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych spółki zależnej.
Zgromadzenie wspólników spółki zależnej podejmuje większością trzech czwartych głosów uchwałę o uczestnictwie w grupie spółek ze wskazaniem spółki dominującej.
Rejestracja grupy spółek
Uczestnictwo w grupie spółek przez spółkę dominującą i zależną ma być ujawniane w Krajowym Rejestrze Sądowym, poprzez wpisanie wzmianki do rejestru.
Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurent oraz likwidator spółki uczestniczącej w grupie spółek może powoływać się na działanie lub zaniechanie w określonym interesie grupy spółek, jeżeli spółka ujawniła uczestnictwo w grupie spółek w rejestrze.
Wydawanie poleceń spółce zależnej
Spółka dominująca może wydać spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek wiążące polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek. Wykonanie wiążącego polecenia przez spółkę zależną wymaga uprzedniej uchwały zarządu.
Spółka zależna może podjąć uchwałę o odmowie wykonania wiążącego polecenia, jeżeli:
- jego wykonanie doprowadziłoby do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością spółki,
- istnieje uzasadniona obawa, że jest ono sprzeczne z interesem spółki i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek w okresie dwóch lat, licząc od dnia, w którym nastąpi zdarzenie wyrządzające szkodę.
Umowa albo statut spółki zależnej może przewidywać dodatkowe przesłanki odmowy wykonania wiążącego polecenia.
Nowe zasady odpowiedzialności
Co istotne, członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia. Powyższe zwolnienie z odpowiedzialności stosuje się odpowiednio do członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i likwidatora spółki dominującej działających w interesie grupy spółek.
Spółka dominująca odpowiada za szkodę wobec spółki zależnej, która została wyrządzona wykonaniem wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w wiążącym poleceniu, chyba że nie ponosi winy. Odpowiedzialność spółki dominującej ustala się z uwzględnieniem obowiązku lojalności wobec spółki zależnej podczas wydawania i wykonania wiążącego polecenia.
Spółka dominująca, która na dzień wydania wiążącego polecenia spółce zależnej dysponuje, bezpośrednio lub pośrednio, większością głosów umożliwiającą podjęcie uchwały o uczestnictwie w grupie spółek oraz o zmianie umowy albo statutu tej spółki zależnej, odpowiada za obniżenie wartości udziałów wobec wspólnika tej spółki, jeżeli obniżenie było następstwem wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.
Jeżeli egzekucja przeciwko spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek okaże się bezskuteczna, spółka dominująca odpowiada za szkodę wyrządzoną wierzycielowi spółki zależnej, chyba że nie ponosi winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.
Nadzór nad działalnością grupy spółek
Spółka dominująca może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty oraz żądać udzielenia informacji od spółki zależnej należącej do grupy spółek.
Rada nadzorcza spółki dominującej sprawuje stały nadzór nad realizacją interesu grupy spółek przez spółkę lub spółki zależne należące do grupy spółek.
Zarząd spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek sporządza sprawozdanie o powiązaniach umownych tej spółki ze spółką dominującą za okres ostatniego roku obrotowego i przedstawia je zgromadzeniu wspólników.
Przymusowy wykup udziałów
Wspólnik lub wspólnicy mniejszościowi reprezentujący nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek mogą żądać umieszczenia w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników sprawy podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich udziałów przez spółkę dominującą, która reprezentuje bezpośrednio, pośrednio lub na podstawie porozumień z innymi osobami co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek. Do dnia uiszczenia całej sumy odkupu wspólnik albo akcjonariusz mniejszościowy zachowuje wszystkie uprawnienia z udziałów albo akcji.
Zgromadzenie wspólników spółki zależnej może podjąć uchwałę o przymusowym wykupie udziałów wspólników reprezentujących nie więcej niż 10% kapitału zakładowego przez spółkę dominującą, która reprezentuje bezpośrednio co najmniej 90% kapitału zakładowego, także z własnej inicjatywy.
Nowe prawo holdingowe istotnie zmienia relacje pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną, które wchodzą w skład grupy spółek, jak również zmienia zakres praw i obowiązków członków organów tych spółki i zasady ich odpowiedzialności. Implementacja nowych przepisów w ramach ładu korporacyjnego spółki może rodzić trudności, dlatego warto skorzystać z pomocy prawnej naszej kancelarii.
