Przygotowany przez Ministra Sprawiedliwości projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary pojawił się w maju 2018 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Wprowadza on nowe zasady odpowiedzialności osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w tym również spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego (podmioty zbiorowe) za popełnienie przestępstw i przestępstw skarbowych.
Rozszerzenie zakresu odpowiedzialności
Nowa ustawa rozszerza podstawy odpowiedzialności podmiotów zbiorowych poprzez rezygnację z wymogu uprzedniego uzyskiwania wyroku skazującego osobę fizyczną, będącego sprawcą bezpośrednim czynu zabronionego. Ponadto, w myśl projektu ustawy odpowiedzialność podmiotu zbiorowego może mieć miejsce również w przypadku, kiedy nie została ustalona konkretna osoba fizyczna, jako sprawca przestępstwa. Wystarczy tylko udowodnić sam fakt popełnienia czynu zabronionego przez osobę fizyczną.
Nie tylko działanie umyślne może być warunkiem odpowiedzialności podmiotu zbiorowego, lecz także niezachowanie ostrożności wymaganej w danych okolicznościach przez organ, członka organu lub osobę działającej w imieniu podmiotu lub na jego rzecz.
Przypisanie podmiotowi zbiorowemu odpowiedzialności na podstawie nowych przepisów będzie wymagało spełnienia łącznie dwóch przesłanek:
- popełniony czyn zabroniony jest związany z działalnością prowadzoną przez podmiot zbiorowy oraz
- podmiot zbiorowy uzyskał korzyści w wyniku popełnienia czynu zabronionego.
Przy czym odpowiedzialność podmiotu zbiorowego powstaje nie tylko w wyniku działań organu lub jego członków, ale również pracownika, pełnomocnika lub prokurenta podmiotu zbiorowego.
Sankcje
Podwyższeniu ulegną kary pieniężne za nakładanych na podmioty zbiorowe. Minimalna kara wyniesie 30 tys. złotych, natomiast wysokość maksymalnej kary pieniężnej wzrośnie do kwoty 30 mln złotych, a istniejąca na mocy obecnych przepisów górna granica kary w wysokości 3% przychodu osiągniętego przez podmiot w poprzednim roku obrotowym zostanie zniesiona.
Projektowana ustawa przewiduje ponadto następujące środki wobec podmiotu zbiorowego:
- możliwość likwidacji bądź rozwiązania podmiotu zbiorowego,
- obowiązek zwrotu środków publicznych, w tym środków organizacji międzynarodowych, których Polska jest członkiem, uzyskanych jako wsparcie finansowe otrzymanych od chwili popełnienia czynu zabronionego do chwili wydania orzeczenia w sprawie odpowiedzialności podmiotu zbiorowego,
- zakaz prowadzenia określonej działalności,
- zakaz ubiegania się o zamówienie publiczne,
- inne środki.
W przypadku uchwalenia ustawy jej przepisy wejdą w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.
Zapraszamy do kontaktu z naszymi prawnikami na info@dudkowiak.com
