Odpowiedzialność z tytułu naruszenia ustawy o PPK ma charakter odpowiedzialności karnej, która jest nakładana na jednostki – podmiot zatrudniający lub osobę działającą w jego imieniu – nie na spółkę.
Nie jest to odpowiedzialność pracodawcy jako takiego – a więc np. spółki, stowarzyszenia czy fundacji. Opiera się ona na zasadzie winy, co oznacza, że osobie, która swoim zachowaniem wyczerpuje opis wykroczenia lub przestępstwa, należy udowodnić, iż była świadoma swoich obowiązków i co najmniej mogła przewidzieć, że popełnia czyn zabroniony (nieumyślność), albo wręcz że świadomie je popełniła (umyślność). Również kara, jaka może być orzeczona za wykroczenie lub przestępstwo, jest karą osobistą. Jeżeli jest to kara pieniężna (grzywna), to może ją ponieść tylko ukarany albo osoba dla niego najbliższa – ale już nie spółka. Uiszczenie za kogoś grzywny albo przekazanie mu na ten cel pieniędzy jest samo w sobie wykroczeniem.
Najbardziej surowe sankcje powiązane są z naruszeniem obowiązku zawarcia w ustawowym terminie umowy o zarządzanie PPK:
*W przypadku podmiotów zatrudniających, które będą musiały zawrzeć umowy o zarządzenie PPK jeszcze w 2019 r., punktem odniesienia będzie fundusz wynagrodzeń z 2018 r.
Obowiązek terminowego zawarcia umów ciąży na podmiocie zatrudniającym albo osobie obowiązanej do działania w jego imieniu. W przypadku podmiotów zatrudniających będących osobami fizycznymi nie ma przy tym wątpliwości, że obowiązek ten ciąży na przedsiębiorcy. Z kolei w przypadku jednostek organizacyjnych obowiązek zawarcia umów o zarządzanie i prowadzenie PPK ciąży na organie zarządzającym (czyli na zarządzie) albo wspólnikach prowadzących sprawy spółki. Ustawa nie wyklucza jednak dalszego doprecyzowania tego obowiązku. Może więc on zostać powierzony konkretnej osobie (np. dyrektorowi działu personalnego w randze członka zarządu) albo nawet przekazany osobie, która co do zasady nie reprezentuje podmiotu zatrudniającego. W tym ostatnim wypadku powierzenie obowiązków wymaga stosownego pisemnego upoważnienia (np. pełnomocnictwa).
Nakłanianie do rezygnacji
Takiej samej karze, tj. grzywnie w wysokości do 1,5 proc. funduszu wynagrodzeń u danego podmiotu zatrudniającego, podlega również ten, kto nakłania osobę zatrudnioną lub uczestnika PPK do rezygnacji z oszczędzania w tym systemie. Przypomnieć przy tym należy, że udział w PPK jest dla osób zatrudnionych dobrowolny (art. 23 ust. 1 ustawy). Warunkiem rezygnacji z uczestnictwa w PPK jest podjęcie świadomej decyzji i złożenie pisemnego oświadczenia przez uczestnika systemu/osobę zatrudnioną, która nie ukończyła 55. roku życia (zanim jeszcze stanie się uczestnikiem). Oczywiście podjęcie takiej decyzji może być poprzedzone obiektywnym przedstawieniem osobie zatrudnionej/uczestnikowi PPK jego sytuacji prawnej. Podmiot zatrudniający albo inne osoby działające z jego polecenia mogą informować osoby zatrudnione o dobrowolności oszczędzania w PPK i o możliwości rezygnacji z udziału w tym programie. Informowanie to nie może jednak przybrać postaci nakłaniania do rezygnacji:
Inne wykroczenia
Ustawa przewiduje również karę grzywny w wysokości od 1.000 do 1.000.000 zł wobec osoby (podmiotu zatrudniającego albo osoby działającej w jej imieniu), w przypadku :
Wykonanie tych obowiązków, podobnie jak innych nałożonych ustawą o PPK, co do zasady spoczywa na reprezentantach podmiotu zatrudniającego. Możliwe jest jednak delegowanie ich na inną osobę (np. kierownika działu personalnego) na podstawie wyraźnego upoważnienia do podejmowania działań i wykonywania obowiązków związanych z zarządzaniem PPK.
W najbliższych tygodniach będą się pojawiać kolejne artykuły na temat PPK – zachęcamy do śledzenia na bieżąco aktualności Kancelarii. Jeśli mają Państwo jakiekolwiek pytania lub wątpliwości związane z wdrażaniem PPK, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią.
