Konwencja o przedawnieniu (zwana również konwencją nowojorską) przewiduje aż 4 letni termin przedawnienia roszczeń z międzynarodowej sprzedaży towarów. To znacznie więcej niż podstawowe terminy przedawnienia w wielu krajach europejskich (np. w Polsce roszczenia z umowy sprzedaży przedawniają się już po 2 latach). Na gruncie konwencji wprowadzono również autonomiczne przepisy dotyczące obliczania terminu przedawnienia i przerwania jego biegu. Przed zawarciem umowy sprzedaży z zagranicznym przedsiębiorcą warto więc sprawdzić, czy będą miały do niej zastosowanie przepisy konwencji i czy są one korzystniejsze dla zawierającego umowę niż przepisy krajowe.
- Państwa – strony konwencji o przedawnieniu
Mimo upływu kilkudziesięciu lat od sporządzenia konwencji, do dzisiaj podpisało ją mniej niż 40 państw. Oprócz Polski, w której konwencja weszła w życie w dniu1 czerwca 1996 roku, jej sygnatariuszami są między innymi Argentyna, Białoruś, Belgia, Czechy, Norwegia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Ukraina i Stany Zjednoczone.
Pełna lista sygnatariuszy konwencji dostępna jest pod adresem: http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/sale_goods/1974Convention_status.html
Uwaga! Konwencja była w czasie swojego obowiązywania zmieniona protokołem z 1980 roku, który nie został przyjęty przez wszystkich sygnatariuszy. Wobec niektórych państw (np. Norwegia, Ukraina), zastosowanie będzie miała więc konwencja w pierwotnej wersji z 1974 roku.
- Do jakich umów stosuje się konwencje o przedawnieniu?
Konwencja będzie miała zastosowanie do umów dotyczących międzynarodowej sprzedaży towarów. By umowa została uznana za międzynarodową, musi być zawarta przez strony, które w czasie jej zawarcia miały swoje siedziby handlowe w państwach będących stronami konwencji np. Polskę i Stany Zjednoczone. W niektórych przypadkach, konwencja będzie miała zastosowanie również pośrednio – jeżeli normy kolizyjne wskażą jako prawo właściwe prawo państwa będącego stroną konwencji. Konwencja będzie miała więc np. zastosowanie w tych umowach sprzedaży, które podlegają prawu polskiemu, nawet jeżeli kontrahent nie będzie miał siedziby w kraju sygnatariuszowi konwencji.
Uwaga! Stany Zjednoczone, Czechy i Słowacja wyłączyły możliwość pośredniego stosowania konwencji o przedawnieniu.
Konwencja wprost wyłącza spod swojego stosowania niektóre rodzaje umów sprzedaży, podobnie jak ma to miejsce w konwencji o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (tzw. CISG). I tak, konwencja nie znajdzie zastosowania w przypadku umów sprzedaży:
(a) towarów zakupionych do użytku osobistego, rodzinnego lub do użytku w gospodarstwie domowym, jeżeli sprzedający w jakimkolwiek czasie przed zawarciem umowy lub w chwili jej zawarcia nie wiedział i nie powinien był wiedzieć, że towary zostały zakupione do użytku w jakimkolwiek z tych celów,
(b) na licytacji,
(c) w drodze egzekucji lub w inny sposób przez organy wymiaru sprawiedliwości,
(d) udziałów, akcji, ubezpieczeń inwestycyjnych, papierów wartościowych lub pieniędzy,
(e) okrętów, statków, poduszkowców lub statków powietrznych,
(f) energii elektrycznej,
(g) w których przeważająca część zobowiązań sprzedającego polega na zapewnieniu siły roboczej lub świadczeniu innych usług,
(h) oraz umów dostawy towarów przewidzianych do wykonania lub wyprodukowania, jeśli strona zamawiająca towary przyjmie na siebie obowiązek dostawy istotnej części materiałów niezbędnych do takiego wykonania lub produkcji.
Dodatkowo, ze stosowania konwencji wyłączone są niektóre roszczenia dotyczące umowy sprzedaży np. spowodowane śmiercią lub obrażeniami fizycznymi jakiejkolwiek osoby czy wekslem.
- Czy stosowanie konwencji można wyłączyć?
Strony umowy mogą zdecydować, że nie będą związane postanowieniami konwencji o przedawnieniach, muszą to jednak wyraźnie zaznaczyć w umowie. Dorozumiane wyłączenie stosowania konwencji będzie nieskuteczne.
W szczególności, wskazanie w umowie prawa państwa będącego stroną konwencji jako właściwego dla roszczeń z kontraktu nie wyłączy jej stosowania. Jeżeli międzynarodowa umowa sprzedaży towarów wskazuje np. prawo polskie jako prawo właściwe, to i tak mogą mieć do niej zastosowanie przepisy konwencji o przedawnieniach (konwencja jako ratyfikowana umowa międzynarodowa stanowi część polskiego porządku prawnego).
Dodatkowo, wyłączenie stosowania konwencji o przedawnieniach nie może zostać ograniczone jedynie do niektórych jej przepisów.
