Sejm uchwalił kolejny projekt zmian w tzw. tarczy antykryzysowej (tarcza 4.0), który obecnie jest procesowany przez Senat. Część proponowanych rozwiązań dedykowana jest zamówieniom publicznym. W uzasadnieniu projektu wskazano, że ich celem jest m.in. wspomożenie uczestników rynku zamówień publicznych oraz wprowadzenie rozwiązań przeciwdziałające utracie płynności finansowej przez wykonawców. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych propozycji zmian.
Obowiązkowy aneks do umowy o zamówienia publiczne
Dotychczas wprowadzone rozwiązania tarczy antykryzysowej dają stronom umowy o zamówienie publiczne możliwość zawarcia aneksu do umowy, jeżeli jej wykonanie wpływały okoliczności związane z COVID-19. Takim aneksem można np. wydłużyć czas trwania umowy lub zmienić zakres prac. Decyzja o wprowadzeniu zmian do umowy o zamówienia publiczne do tej pory była pozostawiona stronom. Zamawiający nie ma obowiązku zgodzić się na aneksowanie pierwotnego kontraktu.
Proponowane zmiany wprowadzają rozróżnienie na dwie sytuacje:
- jeżeli zamawiający stwierdzi na podstawie przedłożonych przez wykonawcę dowodów, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 wpływają na należyte wykonanie umowy o zamówienia publiczne, zawarcie aneksu do umowy będzie obowiązkowe,
- jeżeli zamawiający stwierdzi na podstawie przedłożonych przez wykonawcę dowodów, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 jedynie mogą wpływać na należyte wykonanie umowy o zamówienia publiczne, zawarcie aneksu do umowy pozostanie fakultatywne.
Czasowy zakaz potrącania kar umownych
W projekcie proponuje się wyłączenie możliwości dokonywania przez zamawiających potrąceń kar umownych zastrzeżonych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego należności, a także możliwości dochodzenia zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania danej umowy o udzielenie zamówienia publicznego.
Wyłączenie możliwości potrącenia kar umownych miałoby trwać w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii w związku z COVID-19, i przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni.
Wyłączenie ma dotyczyć tylko sytuacji, gdy zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono karę umowną, nastąpiło w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Nie powoduje ono jednak zniesienia odpowiedzialności odszkodowawczej.
Celem wprowadzenia tego rozwiązania jest „ograniczenie obciążeń finansowych wykonawców w okresie walki ze skutkami epidemii COVID-19, a w konsekwencji do zwiększenia ich zasobów finansowych”.
Warto pamiętać, że przez czas zawieszenia nie będą biec terminy przedawnienia roszczeń zamawiającego o zapłatę kary umownej a termin ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy nie rozpocznie się, a rozpoczęty ulegnie zawieszeniu. Upływ tych terminów, nie będzie mógł nastąpić wcześniej niż po upływie 120 dni od dnia odwołania ostatniego ze stanów (epidemii albo zagrożenia epidemiologicznego).
Obniżenie wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy i częściowy zwrot zabezpieczenia
Zabezpieczenie należytego wykonania umowy ma zostać obniżone do nie więcej niż 5% ceny całkowitej podanej w ofercie albo maksymalnej wartości nominalnej zobowiązania zamawiającego wynikającego z umowy.
Jedynie w niektórych sytuacjach, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem zamówienia lub wystąpieniem ryzyka związanego z realizacją zamówienia, co zamawiający powinien opisać specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zabezpieczenie może zostać podwyższone do nie więcej niż 10%.
Co więcej, zamawiający może przewidzieć w specyfikacji istotnych warunków zamówienia możliwość częściowego zwrotu zabezpieczenia należytego wykonania umowy po wykonaniu odpowiedniej części zamówienia.
Zapłata wynagrodzenia w częściach lub zaliczki na poczet wynagrodzenia
W przypadku umów zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy, wynagrodzenie miałoby być wypłacane wykonawcy w częściach, po wykonaniu części umowy albo zamawiający mógłby udzielać zaliczek na poczet wykonania zamówienia.
Procent wynagrodzenia wypłacany za wykonanie poszczególnych części umowy miałby być określony przez zamawiającego w jej treści, przy czym procentowa wartość ostatniej części wynagrodzenia nie mogłaby wynosić więcej niż 50% wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, a w przypadku udzielenia zaliczki, nie mogłaby być ona mniejsza niż 5% wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy.
