Sankcje administracyjne związane z gospodarowaniem odpadami w Polsce

Definicja odpadu oraz gospodarowania odpadami

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku ze zm. (dalej jako: „UO”) przez odpad rozumie się każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Kluczowe jest zatem ustalenie zamiaru oraz właściwości rzeczy.

Do osobnej kategorii definicyjnej należą bioodpady, odpady budowlane, odpady komunalne, odpady medyczne czy odpady żywności. Wyróżnia się również kategorię odpadów niebezpiecznych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 UO przez gospodarowanie odpadami rozumie się zbieranie, transport lub przetwarzanie odpadów, w tym sortowanie, wraz z nadzorem nad wymienionymi działaniami, a także późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami.

Najczęstsze naruszenia będące podstawą administracyjnych kar pieniężnych

Kluczowe dla tego zagadnienia jest brzmienie art. 194 UO.

Administracyjne kary pieniężne są jednym ze środków finansowo-prawnych ochrony środowiska.

Spo­śród prze­wi­nień, ja­kie sta­no­wią pod­sta­wę do na­kła­da­nia ad­mi­ni­stra­cyj­nych kar pie­nięż­nych wy­mie­nić moż­na za­cho­wa­nia ta­kie jak m.in.:

• zmiana klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na odpady inne niż niebezpieczne przez ich rozcieńczanie lub mieszanie ze sobą, lub z innymi odpadami, substancjami lub materiałami, prowadzące do obniżenia początkowego stężenia substancji niebezpiecznych do poziomu niższego niż poziom określony dla odpadów niebezpiecznych,
• mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów, mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne lub mieszanie odpadów niebezpiecznych z substancjami, materiałami lub przedmiotami, w tym rozcieńczanie substancji lub mieszanie tych odpadów, wbrew warunkom,
• transport odpadów niezgodnie z obowiązującymi przepisami,
• magazynowanie odpadów niezgodnie z obowiązującymi przepisami,
• nieprowadzenie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów albo prowadzenie tego systemu niezgodnie z obowiązującymi przepisami,
• przekazywanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania, do instalacji komunalnej niezgodnie z przepisem art. 29a ust. 2 UO,
• zle­ce­nie wy­ko­na­nia obo­wiąz­ku go­spo­da­ro­wa­nia od­pa­da­mi podmio­tom nie­upraw­nio­nym,
• pro­wa­dze­nie dzia­łal­no­ści bez wpi­su do re­je­stru BDO,
• nie­pro­wa­dze­nie ewi­den­cji od­pa­dów al­bo pro­wa­dze­nie jej w spo­sób nie­ter­mi­no­wy lub nie­zgod­nie ze sta­nem rze­czy­wi­stym,
•  zbie­ra­nie lub prze­twa­rza­nie od­pa­dów bez ze­zwo­le­nia lub nie­zgod­nie z po­sia­da­nym ze­zwo­le­niem,
• dokonanie zrzutu olejów odpadowych do wód, gleby lub ziemi, wbrew obwiązującym przepisom.

Administracyjna kara pieniężna za powyższe naruszenia wynosi nie mniej niż 1000 zł i nie może przekroczyć 1 000 000 zł.

Ad­mi­ni­stra­cyj­ną ka­rą pie­nięż­ną w wy­so­ko­ści od 1 000 zł do 100 000 zł za­gro­żo­ne są tak­że za­cho­wa­nia trans­por­tu­ją­ce­go od­pa­dy, któ­ry na­ru­sza usta­wo­we wy­mo­gi do­ty­czą­ce trans­por­tu.

Transport odpadów bez uzyskania zezwolenia na transport odpadów lub wpisu do rejestru zagrożony jest karą w wysokości od 2000 do 10 000 zł.

Administracyjną karę pieniężną wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska właściwy ze względu na miejsce wytwarzania lub gospodarowania odpadami.

Przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej wojewódzki inspektor ochrony środowiska uwzględnia rodzaj naruszenia i jego wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko, okres trwania naruszenia i rozmiary prowadzonej działalności oraz bierze pod uwagę skutki tych naruszeń i wielkość zagrożenia.

Czasami zdarza się, iż nałożenie szeregu kar pieniężnych istotnie zagraża płynności finansowej firmy oraz jej dalszego prowadzenia, dlatego zagadnienie to jest kluczowe, zwłaszcza w aspekcie obrony przed nałożeniem kary oraz jej wysokością.

Podsumowanie

Działanie w branży gospodarowania odpadami wymaga szczególnej ostrożności, uzyskania szeregu zezwoleń i decyzji, wpisu do rejestrów oraz przestrzegania dość restrykcyjnych norm.

Ważne jest, aby stosowne zezwolenia zostały pozyskane przed rozpoczęciem wykonywania działalności.

Różne wymogi spoczywają na sprzedawcach, pośrednikach, importerach, eksporterach, przewoźnikach odpadów.

Jednocześnie polskie organy prowadzą coraz częstsze kontrole takich podmiotów, które kończą się nierzadko nałożeniem kary administracyjnej.

Już na etapie kontroli, przeciwdziałając nałożeniu kary warto podjąć wszelkie środki obrony.

Naruszenie obowiązujących przepisów w zakresie gospodarowania odpadami może prowadzić także do odpowiedzialności karnej, co zostanie jednak odrębnie omówione.