Ustawa sankcyjna w praktyce
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, potocznie zwana sankcyjną, weszła w życie 16 kwietnia 2022 roku. Wprowadziła ona dodatkową – oprócz obowiązujących na terenie Unii Europejskiej – listę osób fizycznych oraz prawnych, na którą trafiają podmioty uznawane za wspierające Putinowski reżim. Na podstawie ustawy sankcyjnej wydanych zostało do końca czerwca 2022 r. 51 decyzji dotyczących wpisu na listę 16 osób i 35 podmiotów gospodarczych. Skutkiem umieszczenia na liście sankcji jest natychmiastowe zamrożenie wszystkich zasobów gospodarczych i finansowych takiego podmiotu. W praktyce zaczęło rodzić to poważne problemy – pracownicy nie otrzymywali wynagrodzeń, kontrahenci zapłaty.
Konieczna jest większa ochrona interesów pracowników
W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że konsekwencje wpisu na polską lub unijną listę sankcyjną ponoszą nie tylko właściciele firm, ale zwykli pracownicy (również obywatele polscy), którzy nie mogą otrzymać należnych od pracodawcy wynagrodzeń lub innych świadczeń. Proponowane rozwiązania mają umożliwić zarówno spełnienie obowiązków wobec pracowników, jak i umożliwić zbycie „zamrożonego” majątku.
Podstawowe założenia projektu
Najważniejsze założenia projektu są następujące:
- Możliwość wprowadzenia do wpisanego na listę sankcji podmiotu zarządu przymusowego:
- ustanawiany byłby w formie decyzji administracyjnej przez ministra właściwego do spraw gospodarki na okres 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia do maksymalnie 12 miesięcy, jeśli okaże się to niezbędne dla utrzymania miejsc pracy przedsiębiorstwie, utrzymania w zakresie działalności tego przedsiębiorstwa świadczenia usług użyteczności publicznej lub wykonywania innych zadań o charakterze publicznym albo dla ochrony interesów ekonomicznych Rzeczypospolitej Polskiej.
- zarządca miałby działać w celu utrzymania ciągłości działalności przedsiębiorstwa, zarządzać nim, wykonywać prawa z akcji oraz zbywać – za zgodą właściciela – składniki majątku i inne „zamrożone” zasoby gospodarcze podmiotu,
- zarząd może zostać ustanowiony wyłącznie w celu przejęcia majątku przedsiębiorstwa przez Skarb Państwa.
- Przejęcie własności wpisanego na listę sankcji podmiotu przez Skarb Państwa.
- Możliwe będzie ze względu na ważny interesu publicznego lub ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa państwa,
- za odszkodowaniem odpowiadającym wartości rynkowej środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych podlegających przejęciu,
- odszkodowanie nie będzie wypłacane podmiotowi objętemu sankcjami, lecz będzie podlegało „zamrożeniu”.
- Świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla pracowników podmiotu objętego sankcjami.
Nowela przewiduje, że podmiot objęty sankcjami może wystąpić z wnioskiem o przyznanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, świadczeń na zaspokojenie należności pracowniczych, których nie może zaspokoić z powodu braku środków. W razie niezłożenia takie wniosku przez przedsiębiorcę, prawo do wystąpienia o wypłatę świadczeń będzie przysługiwało także samym pracownikom. Woarcie będzie wypłacane jednorazowo za okres maksymalnie 3 miesięcy, przy czym wysokość jednomiesięcznego świadczenia nie będzie mogła przekraczać nie będzie mogła przekraczać przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły kwartał. W przypadku ewentualnych postępowań restrukturyzacyjnych czy upadłościowych otrzymanie świadczeń z FGŚP w trybie ustawy sankcyjnej wyłączy możliwość uzyskania świadczeń w tych postępowaniach.
Nie ma wątpliwości, że doprecyzowanie przepisów ustawy sankcyjnej było konieczne ze względu na praktyczne problemy funkcjonowania podmiotów ujętych na liście sankcyjnej czy w unijnych wykazach sankcji. Największe kontrowersje budzić będzie z pewnością możliwość przejmowania majątków takich osób, i to na podstawie uznaniowych i niedookreślonych kryteriów.
Nasi prawnicy do spraw sankcji będą śledzić na bieżąco dalsze losy projektu.
