Już 1 stycznia 2021 r. wejdą w życie zmiany do Kodeksu podatkowego Ukrainy wprowadzające do legalnego obrotu instytucję kontrolowanych spółek zagranicznych (CFC). Nowe normy kodeksu będą miały zastosowanie tylko do osób fizycznych i prawnych będących rezydentami podatkowymi Ukrainy.
Biorąc pod uwagę znaczny wzrost powiązań gospodarczych i biznesowych między Ukrainą a Rzeczpospolitą Polską w ostatnich latach, zmiany te dotkną dużą liczbę osób, których ośrodek interesów życiowych znajduje się na Ukrainie a jednocześnie, bezpośrednio lub pośrednio, prowadzących biznes w Polsce.
Osoba kontrolująca
Z punktu widzenia nowych przepisów kodeksu podatkowego istotne jest ustalenie osoby kontrolującej (fizycznej lub prawnej), na którą zostanie nałożony szereg obowiązków związanych nie tylko ze składaniem raportów, ale także z opłatą nowego typu podatku dochodowego od CFC na Ukrainie.
Osoba jest uznawana za kontrolująca, jeśli:
1. Posiada bezpośrednio lub pośrednio ponad 50% udziałów / akcji w kapitale zakładowym zagranicznej osoby prawnej,
2. Bezpośrednio lub pośrednio posiada ponad 25% (w latach 2021-2022, poźniej - ponad 10%) udziałów / akcji w kapitale zakładowym zagranicznej osoby prawnej, przy czym łącznie ponad 50% udziałów / akcji tej osoby prawnej należy do rezydentów podatkowych Ukrainy,
3. Samodzielnie lub wspólnie z innymi rezydentami podatkowymi Ukrainy sprawuje faktyczną kontrolę nad CFC (może wydawać polecenia organom zagranicznej osoby prawnej, posiada kontrolę wobec środków zgromadzonych na rachunku bankowym spółki lub jest uprawniony do dokonywania istotnych transakcji w imieniu tej osoby prawnej itp.),
Jednocześnie należy zauważyć, że jeśli żaden z rezydentów podatkowych Ukrainy nie posiada ani nie kontroluje udziału w wysokości 25% lub więcej, a także nie uznaje się za osobę kontrolującą ten udział, to zgodnie z nowymi przepisami wszystkie takie osoby zostaną uznane za osoby kontrolujące ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami.
Kontrolowane spólki zagraniczne
Kontrolowane spółki zagraniczne to nie tylko osoby prawne, ale także podmioty, które nie posiadają osobowości prawnej (trusty, spółki osobowe, fundacje itp. Zgodnie z listą zatwierdzoną przez Gabinet Ministrów Ukrainy). Tym samym nowe zasady będą miały także zastosowanie do niektórych polskich spółek osobowych, których zysk podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym (S.K.A. a od 1 maja 2021 r. także - sp.k. i niektóre sp.j.).
Przedmiot opodatkowania
Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (podatkiem dochodowym od osób prawnych) osoby kontrolującej jest część dochodu CFC proporcjonalna do udziału posiadanego lub kontrolowanego przez taką osobę fizyczną (osobę prawną) na ostatni dzień odpowiedniego okresu sprawozdawczego, za który obliczany jest dochód CFC, oraz która:
• jest uwzględniona w całkowitym rocznym dochodzie podlegającym opodatkowaniu osoby kontrolującej, lub
• zgodnie z wynikami roku podatkowego zwiększa przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych osoby kontrolującej.
Dochód zagranicznej spółki kontrolowanej nie podlegają zaliczeniu do całkowitego dochodu podlegającego opodatkowaniu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych osoby kontrolującej, jeżeli spełnione są następujące warunki:
- pomiędzy Ukrainą a zagraniczną jurysdykcją siedziby (rejestracji) kontrolowanej spółki zagranicznej obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub o wymianie informacji podatkowych (umowa taka została zawarta między Ukrainą a Polską w 1993 roku i nadal jest ważna) oraz
spełniony jest jeden z następujących warunków:
- kontrolowana spółka zagraniczna faktycznie płaci podatek dochodowy według efektywnej stawki, która jest nie niższa niż stawka bazowa podatku dochodowego od osób prawnych na Ukrainie (18%) lub niższa od takiej stawki o nie więcej niż pięć punktów procentowych (tj. mniej niż 13%) lub
- udział pasywnego dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej nie przekracza 50% całkowitego dochodu kontrolowanej spółki zagranicznej ze wszystkich źródeł.
Niezależnie od powyższego skorygowany dochód CFC nie podlega zaliczeniu do dochodu podlegającego opodatkowaniu i nie podlega podatkowi dochodowemu od osób prawnych osoby kontrolującej, jeżeli spełniony jest którykolwiek z poniższych warunków:
- łączny dochód wszystkich kontrolowanych spółek zagranicznych jednej osoby kontrolującej ze wszystkich źródeł według sprawozdania finansowego nie przekracza równowartości 2 milionów euro na koniec okresu sprawozdawczego;
- kontrolowana spółka zagraniczna to spółka publiczna, której akcje (udziały) są notowane na giełdzie papierów wartościowych;
- kontrolowana spółka zagraniczna to organizacja, która zgodnie z ustawodawstwem właściwej jurysdykcji zagranicznej prowadzi działalność charytatywną i nie dokonuje wypłaty dochodów na rzecz swoich założycieli (członków).
Stawka podatku dochodowego CFC
W zależności od formy, w jakiej rezydent podatkowy Ukrainy uzyskuje dochód z kontrolowanej CFC, a także, w zależności od tego, czy osobą kontrolującą jest osoba fizyczna czy prawna, stosowane są różne stawki podatkowe, od 5% + 1,5% podatku wojskowego i kończące się na 18% + 1,5% podatku wojskowego.
Nowelizacja wprowadziła także dwie formy zgłaszania kontrolowanych spółek zagranicznych, a mianowicie:
- raport o kontrolowanej spółce zagranicznej,
- zawiadomienie o otrzymaniu lub zakończeniu uczestnictwa w kontrolowanej spółce zagranicznej.
Raport kontrolowanej spółki zagranicznej
Osoba kontrolująca jest obowiązana złożyć organowi nadzorczemu sprawozdanie o kontrolowanej spółce zagranicznej jednocześnie ze złożeniem rocznego zeznania majątkowego i dochodowego (do 1 maja) za odpowiedni rok kalendarzowy.
Do sprawozdania o kontrolowanej spółce zagranicznej dołącza się należycie uwierzytelnione odpisy sprawozdania finansowego kontrolowanej spółki zagranicznej potwierdzające wysokość dochodu kontrolowanej spółki zagranicznej za rok sprawozdawczy (podatkowy).
Co ciekawe, zgodnie z polskim prawem zatwierdzenie sprawozdań finansowych może nastąpić w terminie maksymalnie do 30 czerwca roku następującego po roku sprawozdawczym, dlatego powyższe zasady zatwierdzone przez ustawodawstwo ukraińskie faktycznie skracają ten okres dla spółek kontrolowanych przez rezydentów podatkowych Ukrainy.
Zawiadomienie o otrzymaniu lub wygaśnięciu uczestnictwa w kontrolowanej spółce zagranicznej
Osoba fizyczna - rezydent podatkowy Ukrainy lub osoba prawna - rezydent podatkowy Ukrainy jest zobowiązana do poinformowania organu nadzorczego o:
- każde bezpośrednie lub pośrednie nabycie udziału w zagranicznej osobie prawnej;
- założenie, utworzenie lub nabycie praw majątkowych do udziału w aktywach, dochodzie lub zyskach podmiotu nieposiadającego osobowości prawnej;
- każde zbycie udziału w kapitale zagranicznej osoby prawnej lub zakończenie sprawowania kontroli nad zagraniczną osobą prawną;
- likwidacja lub zbycie praw majątkowych do udziału w aktywach, dochodzie lub zyskach podmiotu nieposiadającego osobowości prawnej.
Zawiadomienie przesyłane jest do organu nadzorczego w terminie 60 dni od dnia przejęcia (rozpoczęcia faktycznej kontroli) lub zbycia (wygaśnięcia kontroli), chyba że CFC jest spółką publiczną.
Sankcje
Kary za niezłożenie raportów lub niezawiadomienie o nabyciu (zbyciu) praw w CFC są znaczne i zaczynają się od 200 000 UAH.
Wpływ prawa CFC na biznes w Polsce
Podsumowując, należy zauważyć, że w chwili pisania tego tekstu stawka podatku od osób prawnych w Polsce wynosi 19% lub 9%. Przy czym niższa ze stawek obowiązuje, w przypadku jeśli firma jest małym podatnikiem, a jej roczny przychód nie przekracza 1,2 mln euro (od 1 stycznia 2021 r. - 2 mln euro).
Tym samym w obecnym kształcie zasady opodatkowania CFC będą dotyczyły przede wszystkim rezydentów podatkowych Ukrainy, którzy kontrolują kilka polskich spółek, których zyski objęte są preferencyjną stawką 9%, oraz łączny przychód wszystkich CFC (polskich lub innych zagranicznych) tej osoby kontrolującej ze wszystkich źródeł, według sprawozdania finansowego, przekracza równowartość 2 mln euro na koniec okresu sprawozdawczego.
Aby nie dać się zmylić ogromem zasad i wyjątków związanych z nową instytucją prawną CFC, a także określić, w jaki sposób nowe przepisy ukraińskiego Kodeksu podatkowego wpłyną na prowadzenie Państwa działalności w Polsce, warto skonsultować te kwestie ze specjalistami. Prawnicy naszej kancelarii Dudkowiak Kopeć Putyra sp.j. (Polska) we współpracy z naszym zagranicznym partnerem - adwokatem z Ukrainy - Wołodymyrem Misechko pomogą Państwu określić dokładny zakres obowiązków nałożonych na Państwo przez ukraińskiego ustawodawcę, określić ryzyka z tym związane oraz znaleźć optymalny model dla Państwa biznesu w Polsce, który pozwoli uniknąć ewentualnych ryzyk w przyszłości.
UWAGA!
Rada Najwyższa Ukrainy 17 grudnia 2020 r. przyjęła ustawę 4065, która odracza wejście w życie ustawy o CFC o jeden rok, ale w chwili napisania tego tekstu ustawa ta nie została jeszcze podpisana przez Prezydenta Ukrainy i nie została opublikowana. To dobra wiadomość dla osób podlegających przepisom nowej ustawy o CFC, ponieważ daje to więcej czasu na optymalizację swojej działalności za granicą, aby przygotować się na nadchodzące zmiany.
