System sprzedaży lawinowej został zakazany przez art. 17c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Organizowanie i prowadzenie takiego systemu stanowi:
- przestępstwo (art. 24a ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji),
- akt nieuczciwej konkurencji (art. 17c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) i
- praktykę będącą naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów (art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie konsumentów i konkurencji).
Każde z powyższych wiąże się z odmiennym ryzykiem i karą dla przedsiębiorcy, który organizuje lub prowadzi sprzedaż lawinową.
Definicja sprzedaży lawinowej
Definicję system sprzedaży lawinowej można znaleźć w art. 17c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
„system sprzedaży lawinowej, polegający na proponowaniu nabywania towarów lub usług poprzez składanie nabywcom tych towarów lub usług obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia kolejnych osób do udziału w systemie".
Kluczowe elementy do zakwalifikowania jako sprzedaż lawinowa:
Kluczowe elementy systemu promocji lawin:
- oferta zakupu towarów lub usług, po której następuje
- obietnica korzyści finansowej (np. rabat od ceny zakupu) w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania identycznego zakupu,
- te inne osoby mają przyrzeczone podobne korzyści finansowe z powodu przekonania kolejnych osób do dokonania zakupu.
Należy zauważyć, że system można zakwalifikować jako lawinę, bez względu na to, czy uczestnikami są konsumenci, czy podmioty gospodarcze. W związku z tym należy podkreślić, że zakaz lawinowej sprzedaży został ustanowiony, nawet jeśli nie jest ona skierowana do konsumentów.
Kary i ryzyka
Przedsiębiorca organizujący lub prowadzący system sprzedaży lawinowej może być ścigany i pociągnięty do odpowiedzialności poprzez nałożenie kary od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Odpowiedzialność karna nie jest jedynym ryzykiem związanym z uruchomieniem lub organizacją takiego systemu. Ponieważ jest to praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów, może zostać zbadana przez UOKiK i obłoózna karą w wysokości do 10% obrotów. Organizator sprzedaży lawinowej jest również narażony na roszczenia stron trzecich, które mogą zażądać np. odszkodowania.
