Aktualności

TAX ALERT – schematy podatkowe (styczeń 2019r.)

TAX ALERT – schematy podatkowe (styczeń 2019r.)

Nowe przepisy
Z dniem 1 stycznia 2019r. weszły w życie przepisy nakładające obowiązek raportowania tzw. schematów podatkowych. Znajdują się one w dodanym do Ordynacji podatkowej nowym rozdziale 11 A – Informacje o schematach podatkowych (art. 86a – 86o). Nowe przepisy stanowią implementację dyrektywy z dnia 25.05.2018r., 2018/822 (tzw. Dyrektywa MDR).

Czym jest schemat
Ogólnie schematy podatkowe stanowią działania podatników zmierzające do szeroko pojętej optymalizacji podatkowej polegającej na wykorzystaniu mechanizmów prawnych, organizacyjnych i finansowych w celu zmniejszenia, wyeliminowania lub opóźnienia powstania zobowiązań podatkowych. Konstrukcja prawna przepisów o schematach jest skomplikowana. Ustawodawca posługuje się szeregiem zawiłych pojęć, które należy stosować łącznie przy definiowaniu konkretnych obowiązków dotyczących raportowania schematów. Istotne zagadnienie stanowi zatem prawidłowe ustalenie czym jest schemat podatkowy
w konkretnych okolicznościach i co właściwie należy raportować władzom skarbowym. Ustawodawca posługuje się pojęciem uzgodnienia przez które rozumie się czynności lub zespół powiązanych czynności, w tym mających charakter planu (zamierzenia, pomysłu), gdy ich stroną jest podatnik lub/i mogą one mieć wpływ na obowiązek podatkowy. Schematem podatkowym nie będzie każde uzgodnienie, lecz jedynie takie, które dodatkowo spełnia określone wymogi określone w nowych przepisach.

Zasadniczo schemat podatkowy stanowić będzie uzgodnienie:

  • którego główny cel stanowi uzyskanie korzyści podatkowej (np. niepowstanie lub odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego, zawyżenie straty podatkowej),
  • gdy z okoliczności danego przedsięwzięcia wynika, że rozsądnie działający podmiot, kierujący się innymi celami niż uzyskanie korzyści podatkowej, mógłby wybrać inny sposób działania w celu osiągnięcia danego celu gospodarczego,
  • gdy spełnia ono przesłankę ogólnej cechy rozpoznawczej (np. podmiot proponujący podjęcie określonych przedsięwzięć jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia w wysokości zależnej od wartości korzyści podatkowej albo uzgodnienie zakłada zmianę kwalifikacji dochodów do innego źródła dochodów itp.). 
    Ww. okoliczności powinny zaistnieć łącznie.

Rodzaje schematów
Nowe przepisy rozróżniają trzy rodzaje schematów podatków:

  1. schemat „ogólny”, który ma zastosowanie zasadniczo do przedsięwzięć realizowanych jedynie z udziałem podmiotów krajowych (schemat inny niż transgraniczny),
  2. schemat transgraniczny, w którym występuje element międzynarodowy, tj. przy najmniej jeden uczestnik transakcji związany jest z innym państwem UE
    lub państwem trzecim,
  3. schemat standaryzowany, który jest możliwy do zastosowania lub udostępnienia u więcej, niż jednego podatnika (korzystającego), bez konieczności zmiany istotnych założeń uzgodnienia.

Zauważyć należy, że w przypadku schematów innych niż transgraniczne (schematy dotyczące przedsięwzięć krajowych), raportowaniu podlegają jedynie schematy, w których uczestniczy podmiot (korzystający) spełniający określone warunki głównie o charakterze finansowym (np. przychody lub koszty bilansowe tego podmiotu przekraczają wartość 10.000.000 EURO lub przedsięwzięcie dotyczy rzeczy lub praw o wartości przekraczającej 2.500.000 EURO). Uregulowanie takie znacząco ogranicza obowiązek raportowania przy przedsięwzięciach krajowych. Ww. ograniczenie nie ma jednakże zastosowania do schematów transgranicznych.

Raportowanie
Schematy podatkowe podlegają raportowaniu Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej w formie elektronicznej za pośrednictwem portalu: https://mdr.mf.gov.pl/#/ Obowiązek raportowania spoczywa na trzech podmiotach:

  • promotor – podmiot tworzący i oferujący uzgodnienie oraz udostępniający je innym lub wdrażający je u podatnika, w szczególności doradca podatkowy, radca prawny i adwokat,
  • korzystający – podmiot któremu udostępnia się uzgodnienie lub który wdraża je we własnej działalności (zasadniczo podatnik),
  • wspomagający – podmiot pomagający, wpierający lub udzielający porad w zakresie stworzenia, udostępnienia, wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia
    w działalności korzystającego (w szczególności biegły rewident i notariusz).

Promotor zobowiązany jest do raportowania w pierwszej kolejności. Jednakże promotor wykonujący zawód zaufania publicznego może być zwolniony z ww. obowiązku z uwagi na ochronę tajemnicy zawodowej. W dalszej kolejności obowiązek raportowania obejmuje korzystającego i wspomagającego.

Duży promotor
Poza raportowaniem schematów podatkowych ustawodawca przewidział również inny obowiązek - tworzenie wewnętrznej procedury zapobiegającej unikaniu informowania władz skarbowych o schematach podatkowych. Obowiązek ten dotyczy podmiotów, które świadczą na rzecz innych osób usługi doradcze mogące skutkować powstaniem schematów podatkowych, gdy przychody lub koszty bilansowe tych podmiotów przekraczają 8.000.000 PLN.

Kary
Naruszenie obowiązków związanych z raportowaniem schematów podatkowych może skutkować powstaniem odpowiedzialności karnej skarbowej – grzywna do 720 stawek dziennych (maksymalnie do 20.160.000 PLN). W przypadku braku stworzenia przez tzw. dużego promotora ww. wewnętrznej procedury, może zostać na niego nałożona kara pieniężna do wysokości 2.000.000 PLN. Na osobę fizyczną, która działając dla dużego promotora nie dopełniła obowiązków związanych z tworzeniem ww. procedury została skazana wyrokiem z tego powodu, może zostać nałożona dodatkowa kara pieniężna do wysokości 10.000.000 PLN.

Podsumowanie 
Pozyskiwane przez władze skarbowe informacje mają służyć gromadzeniu danych  o działaniach podatników, w szczególności dotyczących agresywnego planowania lub nadużyć związanych z takim planowaniem. Ministerstwo Finansów deklaruje, że nowe przepisy mogą zniechęcić podatników i ich doradców (pełnomocników) do wdrażania działań zmierzających do unikania opodatkowania.



Andrzej Dudkowiak

Prawnik

Andrzej Dudkowiak

Adwokat, Senior Partner

Andrzej Dudkowiak

Kontakt:

ul. Rondo ONZ 1
00-124 Warszawa