Planowany na dzień 30 marca 2019 r. Brexit rodzi po stronie polskich pracodawców pytanie o dalszą możliwość legalnego zatrudniania obywateli brytyjskich. Szacuje się, że problem może dotyczyć ok. 6 tysięcy Brytyjczyków zamieszkujących w Polsce.
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej w kontekście statusu Brytyjczyków w Polsce uregulowane zostało w projekcie Ustawy o zasadach pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz członków ich rodzin w związku z wystąpieniem tego państwa z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.
Jak wynika z treści powołanego projektu ustawy, obywatele brytyjscy, którzy na dzień przed Brexitem, czyli 29 marca 2019 roku, będą posiadać prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Polski, będą mogli jeszcze przez kolejny rok przebywać i pracować w Polsce. Posiadanie prawa pobytu na terenie kraju równoznaczne jest w praktyce z posiadaniem ważnego zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela Unii Europejskiej lub ważnego dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu. Należy pamiętać bowiem (a w praktyce często obowiązek ten wydaje się być przez unijnych pracowników zaniedbywany), że jeżeli pobyt obywatela kraju Unii Europejskiej na terytorium RP trwa dłużej niż 3 miesiące, to ma on obowiązek zarejestrować swój pobyt we właściwym urzędzie wojewódzkim. Co istotne, prawo do złożenia aplikacji rozciąga się także na członków rodzin obywateli brytyjskich, nawet jeśli nie są obywatelami Wielkiej Brytanii- na małżonków oraz dzieci do 21 roku życia lub pozostające na utrzymaniu, a także rodziców pozostających na utrzymaniu. Po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium RP osoby te będą mogły nabyć prawo stałego pobytu.
Jakie zatem konkretne kroki powinni podjąć obywatele brytyjscy aby zagwarantować sobie legalność pobytu w Polsce po Brexicie?
- Zarejestrować pobyt we właściwym urzędzie wojewódzkim do dnia 29 marca 2019 r.– co gwarantuje legalność pobytu przez rok tj. do dnia 30 marca 2020 r.;
- W tzw. okresie przejściowym tj. między 30 marca 2019 a 31 marca 2020 r., wystąpić o legalizację pobytu poprzez złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy (do 3 lat) lub pobyt stały na preferencyjnych zasadach.
W przypadku braku legalizacji pobytu przed planowaną datą Brexitu, lub w przypadku nieubiegania się o legalizację pobytu w okresie przejściowym, obywatele Zjednoczonego Królestwa i członkowie ich rodzin prawdopodobnie będą musieli ubiegać się o legalizację pobytu na ogólnych zasadach wynikających w ustawy o cudzoziemcach, co za tym idzie, zatrudnienie Brytyjczyka, który nie zalegalizował pobytu w okresie przejściowym, będzie zasadniczo wymagało uzyskania zezwolenia na pracę, zgodnie z procedurą uregulowaną w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Należy pamiętać, że omawiana ustawa nie weszła jeszcze w życie i jej przepisy mogą ulec zmianie.
