W dniu 19 czerwca 2020 r. polski ustawodawca przyjął tzw. Tarczę Antykryzysową 4.0, to jest uchwalił ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19.
Powyższa ustawa, z kilkoma wyjątkami, wchodzi w życie z dniem 24 czerwca 2020 r.
Tarcza 4.0 wprowadza istotne zmiany odnoszące się do zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej ustanowionego na gruncie umów cywilnoprawnych (agencyjnej, zlecenia, o dzieło i o świadczenie usług), jak również stosunków pracy.
Przypomnijmy, iż w przepisach art. 1011-1014 Kodeksu pracy uregulowano zakaz konkurencji w stosunkach pracy. Strony mogą zawrzeć odrębną umowę, na mocy której pracownik nie będzie mógł prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.
Zakaz konkurencji może zostać wprowadzony także po ustaniu stosunku pracy. W takiej umowie określa się wówczas okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.
W przypadku umowy agencyjnej ograniczenie działalności konkurencyjnej agenta po ustaniu umowy agencyjnej zostało uregulowane w przepisach art. 7646-7468 Kodeksu cywilnego. Strony mogą, w formie pisemnej pod rygorem nieważności, ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej. Ograniczenie jest ważne, jeżeli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, oraz rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy. Ograniczenie działalności konkurencyjnej nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż dwa lata od rozwiązania umowy. Zleceniodawca obowiązany jest do wypłacania agentowi odpowiedniej sumy pieniężnej za ograniczenie działalności konkurencyjnej w czasie jego trwania, chyba że co innego wynika z umowy albo że umowa agencyjna została rozwiązana na skutek okoliczności, za które agent ponosi odpowiedzialność.
Natomiast w przypadku umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług i umowy o dzieło kodeks cywilny nie zawiera żadnych szczególnych przepisów odnoszących się do zakazu konkurencji, pozostawiając uregulowanie tej materii zasadzie wolności umów. Tym samym, w granicach art. 3531 k.c., strony mogą swobodnie ustalić czas trwania zakazu konkurencji, w tym także po rozwiązaniu umowy, zasady wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji, czy też wysokość odszkodowania.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że Tarcza 4.0 wprowadza do ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 2 marca 2020 r. przepis art. 15gf zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, strony umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu:
- stosunku pracy,
- umowy agencyjnej,
- umowy zlecenia,
- innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- umowy o dzieło
- na rzecz których ustanowiono zakaz działalności konkurencyjnej, mogą ją wypowiedzieć z zachowaniem terminu 7 dni.
Powyższy przepis Tarczy 4.0 istotnie ingeruje w zawarte dotychczas umowy o zakazie konkurencji przyznając stronie na rzecz której zakaz konkurencji ustanowiono ustawowe prawo do wypowiedzenia zakazu konkurencji z zachowaniem terminu 7 dni.
Powyższe prawo jest niezależne od treści zawartych umów i znajduje zastosowanie wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19.
