Zakaz handlu w niedzielę

Dotychczas zakaz handlu w placówkach handlowych uregulowany był jedynie w art. 151^9a §1 i 2 Kodeksu Pracy zgodnie z którym praca w niedzielę jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, z wyłączeniem świąt. Nowe przepisy mają prowadzić do usunięcia negatywnych konsekwencji równoważnego systemu czasu pracy powszechnie stosowanego w placówkach handlowych, który uniemożliwia otrzymanie dodatków do wynagrodzenia oraz umożliwić pracownikom centrów handlowych dostęp do wolnych niedziel.

Nowe przepisy regulujące istotę zakazu handlu w niedzielę zawarte są w Ustawie z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (dalej: Ustawa).

Obowiązywanie.

• Ustawa została złożona na ręce Prezydenta RP dnia 11 stycznia 2018 r., który złożył pod Ustawą podpis dnia 31 stycznia 2018 r. Ustawa wchodzi w życie 1 marca 2018 r.
• Nowa ustawa będzie obowiązywać przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, którzy wykonują zarobkową działalność handlową.

Zakres zastosowania.

Po wejściu w życie Ustawy, handel w niedziele i święta w placówkach handlowych oraz powierzanie pracy w te dni pracownikom będzie zakazane.

Handel po godz. 14:00 będzie zakazany w dniu 24 grudnia (również w przypadku jeśli będzie to niedziela) oraz w sobotę poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy.

Zakaz o którym mowa powyżej nie będzie obowiązywał następujących podmiotów:

• stacji paliw,
• placówek handlowych z przeważającą działalnością polegająca na sprzedaży:
  • kwiatów
  • pamiątek lub dewocjonaliów,
  • prasy, biletów komunikacji miejskiej, wyrobów tytoniowych, kuponów gier losowych i zakładów wzajemnych,
• aptek oraz punktów aptecznych, a także zakładów leczniczych dla zwierząt,
• placówek pocztowych,
• placówek handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej (działalność transportowa, telekomunikacyjna, ratownicza, zaopatrzeniowa np. elektrownia, etc.),
• placówek handlowych prowadzonych:
  • w ramach zakładów prowadzących działalność w zakresie sportu, kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,
  • w  ramach i na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są prowadzone w halach targowych,
  • w zakładach hotelarskich lub w zakładach leczniczych,
  • na dworcach, w portach lotniczych lub w strefach wolnocłowych,
  • w centrach sprzedaży ryb w przypadku sprzedaży ryb z burty,
  • w środkach transportu, na statkach, a także na morskich statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych
  • na terenie jednostek penitencjarnych lub na terenie jednostek wojskowych,
  • w ramach sprzedaży kwiatów, wiązanek, wieńców i zniczy przy cmentarzach oraz w zakładach pogrzebowych,
  • na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi oraz placówki handlowe prowadzone przez podmioty nabywające tam towary,
  • wyłącznie w ramach skupu zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego,
• placówkach handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek,
• piekarni, lodziarni, cukierni (jeśli przeważa działalność piekarnicza i cukiernicza) oraz placówek z przeważającą działalnością gastronomiczną,

Dni wyłączone spod zakazu.

1. kolejne dwie niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
2. niedzielę bezpośrednio poprzedzająca pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
3. ostatnia niedzielę stycznia, kwietnia czerwca i sierpnia. – chyba, że dni te wypadają w święto.

Status pracowników.

Zakaz ustalony omawianą Ustawą obejmuje w szczególności:

• powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem,
• powierzanie wykonywania pracy w handlu lub wykonywania czynności związanych z handlem nieodpłatnie w placówkach handlowych,

Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania pracy w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00.

Sankcje.

1. Wykroczenia:  

       Za złamanie zakazu handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele lub święta (lub złamanie zakazu handlu po godz. 14:00 w ww. dni) pracodawca podlega karze grzywny od 1000 zł. do 100 000 zł.

2. Występki:

      Za  złośliwe lub uporczywe powierzanie wykonywania pracy w handlu lub zlecanie wykonywania czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu w niedziele lub święta lub po godz. 14:00 w ww. dni podlega          grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Implementacja przepisów.

W okresie:

• od dnia 1 marca do dnia 31 grudnia 2018 r. zakaz,  ujęty w omawianej ustawie w art. 5, nie obowiązuje w pierwszą i ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego chyba, że w pierwszą lub w ostatnią niedzielę miesiąca kalendarzowego przypada święto.
• od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2019 r. zakaz, ujęty w omawianej ustawie nie obowiązuje w ostatnią niedzielę każdego miesiąca kalendarzowego chyba, że w ostatnią niedzielę miesiąca kalendarzowego przypada święto.

Wykaz niedziel wolnych od handlu w 2018 r.:

Marzec: 11 marca, 18 marca, 31 marca (sobota poprzedzająca Wielkanoc - skrócone godziny handlu do godz. 14)

Kwiecień: 1 kwietnia (Wielkanoc), 8 kwietnia,15 kwietnia, 22 kwietnia               

Maj: 13 maja, 20 maja (Zielone Świątki)     

Czerwiec: 10 czerwca, 17 czerwca

Lipiec: 8 lipca, 15 lipca, 22 lipca

Sierpień: 12 sierpnia, 19 sierpnia

Wrzesień: 9 września,16 września, 23 września

Październik: 14 października, 21 października         

Listopad: 11 listopada (Święto Niepodległości), 18 listopada

Grudzień: 9 grudnia