Nowelizacja przepisów prawa i procedury cywilnej
27 grudnia 2021 roku Prezydent podpisał ustawę nowelizującą kodeks cywilny oraz kodeks postepowania cywilnego. Wprowadzone zmiany dotyczą przede wszystkim skutków wniosku o zawezwanie do próby ugodowej oraz wniosku o mediację, jak również w sposób istotny modyfikują instytucję tzw. wyzysku w ramach stosunków cywilnoprawnych.
Zawezwanie do próby ugodowej a przedawnienie
Od czerwca 2022 roku wystąpienie z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej oraz wszczęcie postepowania mediacyjnego prowadzonego bez zaangażowania sądu będzie skutkowało zawieszeniem biegu przedawnienia, a nie jak dotychczas przerwaniem biegu terminu przedawnienia. Jak wskazują autorzy nowelizacji, regulacja ta ma na celu wyeliminowanie powszechnej praktyki składania kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej oraz wniosków o mediację pozasądową, które nie miały na celu zawarcia ugody, a jedynie przerwanie biegu przedawnienia właśnie.
Wyzysk w prawie umów
Ponadto, nowelizacja wprowadza istotne zmiany do regulacji tzw. wyzysku. Wyzysk ma miejsce wtedy gdy jedna ze stron umowy, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. W obecnym stanie prawnym strona pokrzywdzona wyzyskiem, może w terminie dwóch lat od zawarcia umowy może żądać jej modyfikacji albo nawet unieważnienia. Nowelizacja wydłuża ten termin do lat trzech, a ponadto wprowadza domniemanie, zgodnie z którym jeżeli wartość świadczenia jednej ze stron w chwili zawarcia umowy przewyższa co najmniej dwukrotnie wartość świadczenia wzajemnego, to jest ono rażące. Zmodyfikowano również definicję wyzysku w postaci „przymusowego położenia, niedołęstwa, niedoświadczenia” o dodatkową przesłankę „braku dostatecznego rozeznania drugiej strony co do przedmiotu umowy.
Wejście w życie
Zmiany wprowadzone nowelizacją wchodzą w życie z końcem czerwca 2022 roku. Już teraz jednak przedsiębiorcy powinni zadbać o zaplanowanie dalszych działań co do przedawniających się roszczeń, jak również – jeżeli są silniejszą stroną danego stosunku prawnego – zatroszczyć się o odpowiednią konstrukcję zawieranych umów celem uniknięcia możliwości podważania tych umów przez swoich kontrahentów jako wyzyskowych.
