Zezwolenia na pobyt – nowelizacja
Prawnicy ds. imigracyjnych informują, iż 4 stycznia 2022 roku Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 17 grudnia 2021 roku o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta zmieniła w dosyć istotny sposób procedurę wydawania w Polsce zezwoleń na pobyt czasowy, stały i pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Zanim jeszcze projekt został skierowany do Sejmu w mediach rozpowszechniała się informacja o trwających pracach nad projektem, który z założenia miał wprowadzić szereg ułatwień dla migrantów przebywających w Polsce, w tym m.in. ograniczenie terminu podjęcia decyzji w sprawie udzielenia zezwoleń na pobyt do 60 dni.
W rzeczywistości jednak, zgodnie z przyjętym brzmieniem tego przepisu, doszło do faktycznego przedłużenia procedury udzielenia zezwolenia.
Czas na wydanie zezwolenia na pobyt - jak było dotychczas?
Obecnie termin załatwienia sprawy regulował przepis ogólny z art. 35 §1 kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Zatem w większości spraw obowiązywał termin 1 miesiąca, a przypadku jego nieprzestrzegania przez organ pierwszej instancji strona mogła wnieść ponaglenie na bezczynność do organu wyższego stopnia – Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców.
W przypadku zezwoleń na pobyt stały i pobyt rezydenta długoterminowego UE ustawa o cudzoziemcach zawierała przepis ustanawiający termin szczególny - 3 miesiące.
Czas na wydanie zezwolenia na pobyt - terminy po nowelizacji
Od dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów prawa w wyżej opisanych sprawach zmieni się nie tylko sam termin rozpatrzenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy (został on wydłużony do 60 dni), lecz także sposób jego liczenia, ponieważ nowe prawo przewiduje, że ten 60-dniowy termin będzie biegł od dnia w którym nastąpiło ostatnie z następujących zdarzeń:
- osobiste złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt lub osobiste stawiennictwo w urzędzie wojewódzkim (w praktyce to oznacza dzień złożenia odcisków palców),
- wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt skutecznie przeszedł kontrolę formalną, tj. nie zostało stwierdzono braków formalnych wniosku lub zostały one uzupełnione,
- strona przedłożyła wszystkie dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.
Oznacza to, że dopóki strona nie przedłoży wszystkich wymaganych dokumentów, prawidłowo wypełnionego wniosku oraz nie złoży odcisków palców w urzędzie wojewódzkim nie będzie mogła wnieść ponaglenia na bezczynność organu. Niemal jedyną możliwością obrony swoich praw do załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki na etapie postępowania administracyjnego dla strony zostanie wniesienie ponaglenia na przewlekłość postępowania, które w obecnych warunkach będzie jeszcze trudniej wykazać.
Także przedłużony został termin udzielenia zezwolenia na pobyt stały oraz pobyt rezydenta długoterminowego UE, który teraz będzie wynosił 6 miesięcy.
Co więcej, został przedłużony także termin ukończenia postępowania odwoławczego w sprawach udzielenia zezwoleń na pobyt. Według nowego przepisu to postępowanie kończy się w terminie 90 dni.
Wnioski naszych prawników
W ocenie naszej kancelarii prawnej, uchwalone przepisy polskiej ustawy o cudzoziemcach, przynajmniej w zakresie terminów udzielenia zezwoleń pobytowych, trudno ocenić pozytywnie, biorąc pod uwagę skalę problemu, w szczególności, ogromną liczbę cudzoziemców w Polsce, braki kadrowe w urzędach wojewódzkich oraz ogromną ilość prowadzonych postępowań w przedmiocie legalizacji pobytu. Zatem nowe przepisy potencjalnie mogą nie skrócić, lecz wydłużyć czas trwania postępowania.
Nowy sposób liczenia terminów wydania decyzji także daje urzędom jeszcze jedno narzędzie pozwalające wpływać arbitralnie na okres trwania postępowania. Już od dawna istniejąca praktyka wzywania wnioskodawców do złożenia co raz więcej liczby dokumentów, a w dalszym toku postępowania także aktualizacji tych dokumentów (najczęściej aktualnej informacji z ZUS potwierdzającej opłatę składek przez pracodawcę cudzoziemca), pozwala urzędom unikać zarzutu bezczynności i w ten sposób przedłużać postępowanie.
Z punktu widzenia cudzoziemców i ich pracodawców dane zmiany w ustawie oznaczają konieczność zwiększenia aktywności przy prowadzeniu spraw o legalizację pobytu i pracy w Polsce, tj. złożenie kompletnych wniosków, terminowe złożenie dokumentów wymaganych przez organ, w miarę możliwości też stały kontakt z urzędem wojewódzkim. W przypadku braku możliwości zapewnienia tak aktywnych działań należy rozważyć powołanie w tego rodzaju sprawach Kancelarii wyspecjalizowanej w sprawach imigracyjnych.
