7 listopada 2019 roku wejdzie w życie duża część zmian przepisów kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona ostatnią nowelizacją. Część z nich dotyczy postępowania dowodowego i swoim założeniu ma doprowadzić do przyspieszenia postępowań sądowych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.
- umowa dowodowa
Umowa dowodowa jest nowym rozwiązaniem w postępowaniu cywilnym, zarezerwowanym dla spraw rozpoznawanych w trybie gospodarczym. Daje ona możliwość stronom postępowania wykluczenia z postępowania określonych dowodów. Przykładowo, strony będą mogły zastrzec w umowie, że dowody na zbadanie wadliwości towaru zostaną ograniczone do dowodu z opinii biegłego lub że nie będą przedstawiały dowodów mogących ujawnić tajemnice przedsiębiorstwa. Dowody wyłączone umową dowodową nie będą przez sąd dopuszczane z urzędu.
Umowa dowodowa dla swojej ważności będzie musiała być zawarta na piśmie lub ustnie przed sądem.
- ograniczenie dowodu ze świadków w sprawach rozpoznawanych w trybie gospodarczym
Postępowanie w sprawach gospodarczych ma opierać się przede wszystkim na dowodach z dokumentów. Dowód z zeznań świadków sąd będzie dopuszczał wyjątkowo, jeżeli wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
- plan rozprawy
W przypadku przeprowadzenia przez sąd postępowania przygotowawczego, wyznacza on plan rozprawy, w którym rozstrzyga wnioski dowodowe stron. Dodatkowo, w planie rozprawy sąd może ustalić kolejność i termin przeprowadzania poszczególnych dowodów.
Strony mogą przytaczać twierdzenia i dowody aż do zatwierdzenia planu rozprawy. Po tym terminie, sąd pominie nowe twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później.
- pisemne zeznanie świadka
Nowością jest możliwość składania przez świadków zeznań na piśmie w terminie wyznaczonym przez sąd. Wraz z zeznaniem świadek będzie składał pisemne przyrzeczenie. Jeżeli świadek w terminie nie złoży pisemnych zeznań, może narazić się na grzywnę.
- zawiadomienie świadka o obowiązku stawiennictwa przez stronę
Nowy przepis zakłada aktywne starania strony do zapewnienia obecności na rozprawie powołanych przez nią świadków biegłych i innych osób. W szczególności ma ona obowiązek zawiadomić ją o czasie i miejscu obowiązkowego stawiennictwa. Przepis ten nie wyłącza jednak zawiadomień tych osób przez sąd.
- automatyczne dopuszczenie dowodów z dokumentów
Dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone będą stanowić dowody bez wydawania odrębnego postanowienia o ich dopuszczeniu. Dopiero gdy sąd podejmie decyzję o pominięciu dowodu, wyda stosowne postanowienie.
- fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna
Tak jak fakty znane sądowi z urzędu, fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna nie będą wymagać dowodu. Sąd powinien jednak zwrócić na nie uwagę stron, dzięki czemu będą one miały możliwość zweryfikować, czy zakwalifikowane w ten sposób przez sąd informacje nie wymagają jednak wiedzy specjalistycznej, a w związku z tym przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego.
- pominięcie dowodu przez sąd
W postanowieniu pomijającym dowód zaprezentowany przez stronę, sąd będzie musiał wskazać podstawę prawną rozstrzygnięcia. Pominięcie dowodu może być spowodowane m.in. niemożliwością jego przeprowadzenia, nieprzydatnością dla udowodnienia danego faktu czy brakiem formalnym wniosku dowodowego. Sąd może również pominąć dowody zmierzające jedynie do przedłużenia postępowania, mające wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, co ma zapobiegać obstrukcji procesowej.
W najbliższych miesiącach okaże się, czy wprowadzone zmiany w rzeczywistości pozytywnie wpłyną na przyspieszenie postępowań sądowych.
