Weryfikacja sytuacji majątkowej dłużnika

Weryfikacja sytuacji majątkowej dłużnika w Polsce różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z:

1. spółką prawa handlowego.

2. osobą fizyczną - konsumentem, osobą fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą.

Weryfikacja dłużnika będącego spółką 

W przypadku spółek prawa handlowego - czyli spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo - akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych, które są objęte obowiązkiem składania corocznych sprawozdań finansowych, weryfikacja sytuacji majątkowej możliwa jest poprzez zapoznanie się z dokumentacją sprawozdawczą umieszczoną w ogólnodostępnej wyszukiwarce rządowej pod adresem https://ekrs.ms.gov.pl/rdf/pd/search_df. Narzędzie to umożliwia zapoznanie się z treścią sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności spółki z lat poprzednich, co z kolei pozwoli uzyskać pogląd na temat sytuacji finansowej potencjalnego kontrahenta lub dłużnika. Prawidłowo odczytane sprawozdanie finansowe da odpowiedź na pytanie, czy spółka posiada wartościowe składniki majątku, jakie są kwoty jej zobowiązań oraz czy osiąga w ostatnich latach zyski z działalności. Także brak tego rodzaju dokumentów, w przypadku podmiotów, które podlegają temu obowiązkowi, może być istotnym sygnałem dla wierzyciela. 

Również dane zawarte w portalu umożliwiającym pobranie informacji dotyczących danej spółki w internetowej bazie Krajowego Rejestru Sądowego (https://ems.ms.gov.pl/) mogą być przydatnym źródłem informacji o dłużniku. W dziale IV informacji o spółce, który to dokument można pobrać dysponując numerem KRS, NIP albo po prostu nazwą spółki, widnieć mogą np. wpisy dotyczące zaległości podatkowych i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, innych wierzycieli, informacje o zabezpieczeniu majątku dłużnika w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości albo w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Brak takich danych nie oznacza, że sytuacja finansowa dłużnika jest dobra, ale ich istnienie daje podstawy do przypuszczeń, że nawiązanie współpracy gospodarczej albo wystąpienie na drogę sądową przeciwko takiemu dłużnikowi może wiązać się z ryzykiem. Uzyskanie takich informacji jest bezpłatne i dostępne dla każdego. 

Weryfikacja dłużnika będącego osobą fizyczną 

W przypadku osób fizycznych, w tym prowadzących działalność gospodarczą, weryfikacja sytuacji finansowej i majątkowej jest trudniejsza, gdyż podmioty te nie mają obowiązku ujawniania szczegółów dotyczących swojej działalności w żadnym ogólnodostępnym serwisie. Z pomocą może przyjść uruchomiony niedawno, w lipcu 2021 roku, Krajowy Rejestr Zadłużonych (ogólnodostępny portal rządowy), który zawiera informacje o spółkach i osobach fizycznych, dotyczące ujawnionych postępowań upadłościowych, restrukturyzacyjnych oraz egzekucyjnych. W portalu tym każdy może znaleźć dane, czy wobec potencjalnego kontrahenta lub dłużnika były prowadzone m.in. postępowania restrukturyzacyjne, upadłościowe, czy orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Można również uzyskać informacje o wspólnikach osobowych spółek handlowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem, jeżeli ogłoszono upadłość spółki, wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe wobec spółki, oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z uwagi na brak środków na przeprowadzenie upadłości, jak również o podmiotach wobec których umorzono postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika sądowego lub sąd z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych; rejestr ten zawiera również informacje osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych. Wszystkie te dane mogą być niezwykle pomocne, by zweryfikować sytuację majątkową i wiarygodność zarówno potencjalnego kontrahenta, jak i dłużnika. 

Inne metody weryfikacji dłużników w Polsce

Nie należy również zapominać o innych, mniej oficjalnych narzędziach do weryfikacji sytuacji majątkowej dłużnika w Polsce. Zaliczyć do nich należy:

1. wyszukiwanie w internecie - istnieje możliwość zweryfikowania, czy dłużnik lub kontrahent nie widnieje w bazach,w których wierzyciele wystawiają na sprzedaż długi,

2. Biuro Informacji Kredytowej, Krajowy Rejestr Długów - są to bazy danych, gdzie za opłatą możemy poznać sytuację kredytową i zadłużeniową zarówno firm, jak i osób fizycznych,

3. usługi detektywistyczne - istnieją wyspecjalizowane podmioty, które na podstawie odrębnych przepisów mają możliwość ustalania składników majątku dłużnika,

4. zasięganie informacji w sądach właściwych dla siedziby lub adresu dłużnika, czy zostało otwarte postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne.

Weryfikacja dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym 

Należy również wspomnieć, że w toku postępowania egzekucyjnego w Polsce komornik sądowy, dysponuje szeregiem narzędzi - niedostępnych dla wierzyciela - które umożliwiają weryfikację składników majątku dłużnika i ich zajęcie, o czym można przeczytać tutaj. Także przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, ale po uzyskaniu wyroku sądowego, w trakcie postępowania egzekucyjnego oraz po jego bezskutecznym zakończeniu można skorzystać z tzw. wniosku o wyjawienie majątku, który składa się do sądu. W toku takiego postępowania o wyjawienie majątku dłużnik, pod rygorem odpowiedzialności karnej, ma obowiązek ujawnić i przedstawić sądowi składniki swojego majątku, które następnie mogą podlegać zajęciu w toku egzekucji.